نمادها و نشانه‌های «کودکی و جنگ» در شعر سمیح القاسم

یکی از شگردهای اساسی شاعران پایداری فلسطین در تبیین جلوه­های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی مقاومت، کاربرد نمادها و نشانه­های مربوط به کودک جنگ است. این ویژگی که از وزین­ترین محمل‌های تشخّص معنا و فرم شعر مقاومت فلسطین به شمار می­رود، در شعر سمیح القاسم نمودی بارز و تعیین­کننده دارد. بر این اساس، موضوع پژوهش حاضر، توصیف و تحلیل برجسته­ترین نشانه‌های شعر سمیح در این راستا؛ اعم از عنوان اشعار، زمان، مکان و شخصیت­های روایی است. یافته­های تحقیق نشان می­دهند، در اشعار سمیح القاسم که تماماً «درباره­ کودک» سروده شده­اند؛ نه «برای کودک»، نشانه‌های وابسته به زمان در سه شاخه­ کودکی، زمان از دست رفته و بازگشت به زادبوم، نشانه­های مکان؛ مانند قدس، مدرسه، وطن و زندان، در کنار نشانه­های مربوط به شخصیت­های عام و خاص؛ نظیر پدر، مادر، کودک شهید و اشغالگر، پربسامدترین نشانه­ها هستند. در رویکرد کلّی شاعر به واقعیت کودک جنگ، مقارنت مفهوم اندوه، ناامیدی و پایداری مشهود است. نتیجه­ این نگرش، تکرار مولّفه­ مقاومت تراژیک در محتوای این دسته از اشعار اوست.